کشف گورستان دوره اشکانی در شهر اصفهان - آناسی

سرپرست هیات باستان شناسی تپه اشرف معتقد است که این گورستان می تواند وسعت زیادی داشته باشد. علیرضا جعفری زند روز آدینه به ایرنا گفت: در اولین کشف تدفین گورخمره تصور ما بر این بود که باید به بقیه گورخمره ها دست پیدا کنیم تا اینکه روز گذشته توانستیم یکی دیگر از این گورخمره ها را شناسایی کنیم.

این باستان شناس یقین دارد که در ادامه کاوش ها به نمونه هایی دیگر از این نوع تدفین روبرو خواهند شد. در واقع کشف دومین گورخمره در محدوده شرق تپه اشرف به هیات باستان شناسی تپه اشرف ثابت کرد که آنها به احتمال با یک گورستان اشکانی روبه رو هستند.

به گفته جعفری زند این گورستان حاوی شواهد و مستندات مهمی از تاریخ پیش از اسلام اصفهان است که در پرده ای از ابهام قرار داشته و حالا این گورستان می تواند روشنایی بخش بر نقاط تاریک تاریخ اصفهان باشد.

وی از اهمیت کشف این گورستان اطلاع داد و گفت: تاریخ شهر اصفهان بسیار با اهمیت است چراکه از اصفهان پیش از اسلام اطلاعات مستند اندکی وجود دارد. بارها در کتاب های جغرافیانویسان دوران اسلامی و همچنین کتاب جغرافیای بطلمیوس بر اهمیت شهر اصفهان به عنوان یکی از نقاط مهم امپراتوری پیش از دوره اشکانی و پس از آن تاکید شده است ولی آثار ملموس و مستندات ما دراین باره بسیار اندک بوده است.

سرپرست هیات باستان شناسی تپه اشرف اضافه نمود: طی سال های اخیر دستاورهای مهمی در تپه اشرف داشته ایم و مهم تر از آن اینکه اکنون به گورستان دوره اشکانی رسیده ایم. به طور طبیعی نوع تدفین به لحاظ فرهنگی و مذهبی حاوی اطلاعات زیادی است چراکه هر نوع تدفینی بستگی به مذهب و آیینی دارد که افراد از آن پیروی می کردند.

این باستان شناس دستیابی به گورستان دوره اشکانی را نوید بخش پرده برداری از تاریخ مبهم اصفهان پیش از اسلام دانست و اضافه نمود: به نقل از تاریخ، اصفهان در زمان اسکندر جز ایالت های مهم و در زمان اشکانی جز قلمرو الیمایی ها بوده است.الیمایی ها اقتدار محلی داشتند اما زیر سلطه اشکانیان بودند و قلمرو آنها خوزستان و بخشی از اصفهان بوده است.

وی افزود: از سال 89 که کاوش ها را در تپه اشرف آغاز کردم، قطعات سفال های شاخصی از دوره سلوکی و اشکانی شناسایی کردیم اما سوال همواره برای ما این بود که چگونه با معماری این دوره ها برخورد خواهیم کرد؟ و یا اینکه اگر سکونتی از دروره اشکانی در اصفهان وجود دارد، محل تدفین آنها کجا بوده است؟

این باستان شناس با اشاره به فراوانی تخریب هایی که در طول زمان و به خصوص در سال های اخیر تپه اشرف و اطراف آن را تحت تاثیر گسترده قرار داده است گفت: سوالات ما درباره سکونت اشکانیان همچنان پابرجا بود تا اینکه در جریان لوله گذاری اداره آب و فاضلاب به دلیل حساسیت موضوع، این طرح را به مدت یک سال و نیم متوقف کردم تا بتوانیم به صورت علمی در این محدوده کار کنیم.

اشاره جعفری زند به طرح لوله گذاری آب به سوی شرق اصفهان است که به طول ششصد متر، حدفاصل سه راه بازارچه تا تقاطع مهر در خیابان مشتاق دوم برای نجات بخشی آثار و شواهد تاریخی تپه جی و تپه اشرف متوقف شد.

جعفری زند اعلام نمود: همواره فکر می کردم گورستان باید جایی در حدود شرق تپه یا در قسمت های شمالی آن باشد و خوشبختانه با ایجاد برآورد ها به لایه ای که تدفین دوره اشکانی را داشت رسیدیم.

جعفری زند تپه اشرف و تپه جی را گستره ای به هم متصل دانست که امروز خیابان، خانه ها و کوچه ها این گستره را از هم جدا نموده است.

وی معتقد است ضلع غربی و شرقی تپه اشرف، جایی که اکنون فضا سبز پارک و نمایشگاه بین المللی اصفهان قرار گرفته است، همه جز بقایای فرهنگی مدفون هستند.

در استان اصفهان تنها در سیلک کاشان گزارش کشف یک گورخمره وجود دارد. بنابراین کشف دوگورخمره تا این لحظه و البته رسیدن به گورستان دوره اشکانی در تنها تپه تاریخی شهر اصفهان اهمیت دستاوردهای برآورد های اخیر هیات باستان شناسی تپه اشرف را نشان می دهد.

در روزهای اخیر در پی برآورد های هیات باستان شناسی تپه اشرف، یک چاه سنگی ساسانی به عمق شش متر، سفال های سالم آل بویه، سلجوقی، قطعات سفال های اشکانی و ساسانی و یک گورخمره اشکانی شناسایی شد.

در پی کشف گورخمره اول، درخواست تبدیل مجوز برآورد به کاوش از سوی سرپرست هیات باستان شناسی تپه اشرف به اداره کل میراث فرهنگی اصفهان و پژوهشکده میراث فرهنگی در تهران داده شد تا بعضی از گمانه ها به ترانشه تبدیل گردد.

ایرنا نوشت، تپه تاریخی اشرف در شرق اصفهان و در کرانه زاینده رود قرار گرفته است. کاوش در این تپه سال 89 آغاز و با پیشرفت شش فصل متوقف شد. حالا اما با گذشت 2 سال از آخرین فصل کاوش فصل دیگر فصل هفتم این کاوش ها در امسال در پی عملیات نجات بخشی آثار مدفون تپه جی و بخش شمالی تپه اشرف با توقف طرح لوله گذاری آب به سمت شرق اصفهان آغاز شد. یافته های این تپه تاریخی در شهر اصفهان مربوط به دوران هخامنشی تا قرن دوازدهم هجری قمری است.