تأثیر رکود مالی در دنیا بر جنبه های مختلف سلامت - آناسی

تأثیر رکود اقتصادی در دنیا بر جنبه های مختلف سلامت

نویسنده: محمد حسن طغرایی

بحران اخیر اقتصادی دنیای که از آمریکا آغاز شده و به اروپا و آسیا رسیده، نه تنها اقتصاد کشور ها را تحت تأثیر قرار داده، بلکه سلامت روان ملت ها را هم به خطر انداخته است. اگر قبول کنیم که سلامت چیزی بیش از غایب بودن بیماری به تنهایی است و بطور کلی عبارت از احساس خوب بودن و سلامتی فیزیکی، ذهنی (Mental) و اجتماعی (Social) و سلامت معنوی است، می بینیم بخش اعظم و قسمت مهم برخورداری از سلامت، بخش روانی و اجتماعی آن است. و از آنجایی که یکی از 5 عامل مهم از عوامل مشخص کننده ی سلامت، عوامل روانی و اجتماعی Psychosocial factors می باشد و از طرف دیگر عوامل اقتصادی، بیشترین تأثیر را در سلامت مردم دارد و اگر نگاهی به عوامل اصلی مؤثر بر سلامت بیندازیم (عوامل بیولوژیکی، تغذیه، آموزش، عایدی، سبک زندگی، آلودگی های زیست محیطی، نظام مراقبت سلامت)، شاید اگر از عامل اول آن بگذریم، خواهیم دید تمامی عوامل دیگر از اجزاء یک عامل کلی تر، یعنی سطح توسعه یافتگی، ناشی می شوند. رکن اصلی توسعه یافتگی هم رشد اقتصادی و عایدی ملی است و رشد اقتصادی شرط لازم برای توسعه یافتگی است، بنابراین یکی ازمهم ترین عوامل مؤثر بر سطح سلامت افراد، اندازه عایدی (Income) آنان می باشد، به سخن دیگر، فقر poverty یکی از مهمترین و شاخص ترین علل در عدم برخورداری افراد از سلامت است.

و اگر قبول کنیم که سلامت در رشد اقتصادی کشورها (GROWTH) نقش مهمی دارد و برعکس، رشد اقتصادی در افزایش سطح سلامت و به ویژه امید به زندگی و کیفیت زندگی (Q.A.L) اثرات غیر قابل انکار دارد و اگر قبول کنیم رشد اقتصادی 0/3 تا 0/4 درصد باشد، آنگاه امید به زندگی 10% افزایش خواهد یافت.

و اگر قبول کنیم که شرایط طبقه ی اجتماعی و مرگ و میر با هم رابطه دارند، بنابراین هرچه طبقه ای مرفه تر باشد مرگ و میر کمتر دارد.

و اگر قبول کنیم هرچه سطح آموزش و تربیت و پرورش، بالاتر باشد، مرگ و میر کمتری اتفاق می افتد، و اگر قبول داشته باشیم نابرابری در عایدی، عامل بسیار مهم و اصلی در تفاوت های سلامتی افراد است، در می یابیم که رکن اساسی در تأمین سلامتی افراد، مسئله ی اقتصادی است که اگر اقتصاد یک کشور دستخوش تغییرات مثبت و منفی گردد، در سلامت افراد تأثیر مستقیمی خواهد گذاشت.

از آنجایی که بحران اقتصادی اخیر دنیای، منجر به رکود اقتصادی در کشورهای پیشرفته و به تبع آن در کشورهای در حال توسعه می گردد و این امر منجر به کاهش قدرت اقتصادی خانواده ها خواهد شد و به تبع آن هزاران نفر بیکار خواهند شد و مؤسسات بیمه ای به تعهدات خود نمی توانند عمل کنند، لذا تأثیرات منفی این چالش ها بر سلامت انسان ها بخصوص سلامت روانی آنها تأثیر مستقیمی دارد. این تأثیرات شامل تأثیرات روانی از جمله افسردگی ناشی از دست دادن شغل و بیکاری، استرس و تنش های ذهنی ناشی از ترس از بیکاری و آینده می باشد.

از طرف دیگر، ادامه ی بحران اقتصادی بردنیا می تواند تأثیر مستقیم بر توافق های دنیای داشته باشد که در جهت تأمین سلامتی انسان ها منعقد شده از جمله:

1. کاهش دنیای نفت می تواند سرمایه گذاری در پروژه های انرژی بشر که تأکید بر جلوگیری از انتشار گازهای گلخانه ای دارد را کمتر نماید و در نتیجه، اثر مستقیم آلودگی ناشی از انتشار گازهای گلخانه ای را به همراه خواهد داشت.

2. ناپایداری اقتصادی سرمایه گذاری و پس انداز را محدود کرده و افراد را در تنش روحی قرار دهد.

3. افزایش در نابرابری عایدیها (افزایش فاصله ی بین غنی و فقیر) فقر زدایی را کاهش می دهد (رشد اقتصادی عامل اصلی کاهش فقر می باشد و فقر، سرمنشأ بیماری است) نابرابری در عایدی، عامل بسیار مهم و اصلی تفاوتهای سلامتی افراد است.

4. کاهش عایدیهای مردم در اثر رکود اقتصادی می تواند

4/1 دسترسی آنها را به مراقبت های سلامتی کمتر کند.

4/2 شرایط زیستی افراد را نامناسب تر کند.

4/3 رفتارهای بهداشتی را کاهش دهد.

4/4 مرگ و میر در خانواده های فقیر را زیادتر نماید.

5. رکود اقتصادی حاکم بردنیا در فراوری ثروت در کشورها تأثیر مستقیم دارد و بخصوص این رکود در کشورهای در حال توسعه، تأثیرات بیشتری ایجاد خواهد نمود.

6. کاهش قدرت خرید مردم باعث می گردد بیماری های تغذیه ای تشدید گردند. این امر به این معنی است که بر تعداد گرسنگان دنیا افزوده خواهد شد.

در سال 2000 میلادی، 54 کشور نسبت به سال 1990 فقیرتر شده اند و تعداد گرسنگان در 21 کشور دنیا در ده سال اخیر افزایش یافته است.

منابع:

بهداشت برای همه، دکتر کامل شادپور، دکتر سیروس پیله وری.

2. سلامت و عوامل مشخص کننده ی آن، دکتر سعید داوری.

منبع: نشریه پیغام پزشک، شماره 55..