دیابتی ها چقدر میوه بخورند؟ - آناسی

دیابتی ها چقدر میوه بخورند؟

نویسنده:پیمان صفردوست

پرسشی از دکتر مسعود کیمیاگر متخصص تغذیه و رژیم درمانی

زل زده بود به میوه های روی میز و با حسرت نگاه شان می کرد. پیش دستی را مقابل اش گذاشتم و گفتم بفرمایید. گفت: نه؛ ممنون! به شوخی گفتم: بردارید، نمک نداره! لبخند تلخی زد و گفت: قند که داره... من دیابت دارم!

آقای دکتر! به نظر شما این نظر صحیح است که میوه ها به علت میزان قند بالا باید از رژیم غذایی فرد مبتلا به دیابت حذف شوند؟

ببینید؛ به طور کلی هر انسان باید 50 تا 60 درصد انرژی مورد احتیاج خود را از مواد کربوهیدراتی (مواد قندی و نشاسته) تامین کند. افراد مبتلا به دیابت هم مانند سایر افراد باید کالری مورد احتیاج خود را از کربوهیدرات ها تامین نمایند و به علت اینکه قندهای ساده مثل قند، شکر، عسل، مربا، نوشابه و ... حتی الامکان از رژیم غذایی این افراد حذف می گردد، این انرژی باید به وسیله موادی مثل نان، برنج، ماکارونی و میوه ها تامین گردد. از سوی دیگر میوه ها به علت دارا بودن ویتامین هایی مثل ویتامین C و ویتامین A، فیبر، آنتی اکسیدان ها و ترکیبات آنتوسیانین نقش مهمی در سلامت افراد دارند و از رژیم غذایی قابل حذف نیستند. در واقع میوه ها در تغذیه بیماران دیابتی صندلی ویژه ای دارند.

پس این باور غلط از کجا آمده؟

این مساله که افراد خود را در مقابل ممنوعیت مصرف میوه ها قرار می دهند، از اینجا ناشی می گردد که عده ای از مردم گمان می نمایند بعضی از میوه ها قندخون را به سرعت افزایش می دهند. البته ما هم این موضوع را قبول داریم که میوه ها از نظر نمایه گلیسمی (سرعت بالا بردن قندخون) با هم تفاوت دارند ولی این تفاوت به گونه ای نیست که ما بخواهیم این میوه ها را از رژیم غذایی فرد حذف کنیم. به طور قطع مصرف میوه هایی مثل گیلاس و سیب که نمایه (اندیس) گلیسمی پایین تری نسبت به سایر میوه ها دارند بهتر است ولی این علت نمی گردد که مصرف میوه هایی مثل خرما و انگور که نمایه گلیسمی بالاتری دارند، ممنوع گردد. ما به بیماران توصیه نمی کنیم که حتما میوه های با نمایه گلیسمی پایین را مصرف نمایند ولی در خصوص میزان مصرف و تعداد واحدهایی که می توانند مصرف نمایند، به آنها اطلاعات کافی را می دهیم.

این واحدها بر چه اساسی معین می شوند؟

یک واحد از یک میوه، میزانی از آن است که 15 گرم ماده قندی داشته باشد. این میزان برابر با یک پرتقال، یک سیب، یک خوشه کوچک انگور یا یک چهارم یک طالبی است. یک بیمار دیابتی بر حسب شرایط، سلیقه و علاقه اش می تواند بین 3 تا 4 واحد میوه مصرف کند که این میزان در افراد جوان که کالری بیشتری در روز دریافت می نمایند می تواند حتی به 5 واحد هم برسد.

شما گفتید که بیماران می توانند از میوه های مختلف استفاده نمایند ولی بسیاری از بیماران دیابتی، به وسیله پزشک از خوردن میوه هایی مثل خربزه و هندوانه منع می شوند.

به نکته جالبی اشاره کردید. این دو میوه (هندوانه و خربزه) میوه هایی هستند که مردم و به خصوص مبتلایان به دیابت، خیلی از آنها می ترسند و همان طور که گفتید، بعضی پزشکان، بیماران خود را از خوردن آنها منع می نمایند. البته این مساله قابل شرح است. درواقع نمایه (اندیس) گلیسمی هندوانه و خربزه تفاوت چندانی با بسیاری از میوه ها ندارد ولی مشکل این دو میوه در این است حد مصرف آنها به وسیله بیمار چندان معین نیست. مثلا اگر به فردی، سیب داده گردد، بعد از خوردن آن، در پی دومی نیست ولی همان فرد اگر دو قاچ هندوانه بخورد، دنبال دو قاچ دیگر خواهد بود. درواقع اگر بیماری بتواند خود را به خوردن همان دو قاچ هندوانه یا خربزه محدود کند، می تواند آنها را هم جزو واحدهای میوه خود قرار دهد، یعنی یک فرد مبتلا به دیابت می تواند حدود 250 گرم هندوانه، طالبی یا خربزه را به اسم یکی از واحدهای میوه روزانه خود در نظر بگیرد.

فرد مبتلا به دیابت چه طور باید این 3 تا 4 واحد میوه را در طول روز مصرف کند؟

مهم ترین نکته ای که فرد باید در این مورد به آن توجه کند این است که هیچ گاه توصیه نمی گردد فرد، تمام واحدهای روزانه میوه خود را در یک نشست مصرف کند و ترجیح بر این است که این میزان بین ساعت های روز تقسیم گردد. مثلا اگر فردی 3 عدد خرما را به اسم یک واحد از میوه های مصرفی روزانه در نظر گرفته است، بهتر است این سه خرما را با فاصله های زمانی مناسب مصرف کند.

اگر میزان میوه مصرف شده به وسیله بیمار، به مقدار 3 تا 4 واحد میوه معین شده باشد، دیگر چه احتیاجی به رعایت این فواصل وجود دارد؟

نه تنها در خصوص میوه ها که در خصوص تمام موادغذایی مورد مصرف بیماران دیابتی، یکی از نکات بسیار اساسی این است که میزان قند در خون فرد، در یک زمان کوتاه افزایش زیاد پیدا نکند. شاید بتوان این مساله را با زمان اوج مصرف برق مقایسه کرد. در ساعت های خاصی در روز وقتی بیشترین کاربری از برق در منازل وجود دارد، توصیه می گردد که بعضی از کارهایی که با مصرف برق همراه است، به ساعت کم مصرف منتقل گردد زیرا قدرت فراوری برق در یک شهر یا منطقه محدود است و اگر تمام موارد مصرف در یک بازه کوتاه محدود می گردد، مولدها توان تامین را نخواهد داشت. در بدن هم همین طور است. وقتی در یک ساعت خاص میزان ورود قند به بدن بیش از حد توان فراوری انسولین در بدن باشد، تعادل فیزیولوژیکی بدن دچار اختلال می گردد، پس ما ترجیح می دهیم زمان اوج مصرف قند و ترکیبات قندی را در بین تمام ساعت های روز تقسیم کنیم.

اگر شخصی علاقه زیادی به میوه ها داشته باشد چگونه می تواند تعداد واحدهای مصرفی میوه را در طول روز افزایش دهد؟

آنچه در تغذیه افراد مبتلا به دیابت مهم است کل میزان انرژی و کالری دریافتی است که نباید از مقادیر معین شده فراتر برود. رژیم هایی که معمولا برای تغذیه این افراد تنظیم می گردد، (3 تا 4 واحد میوه، 6 تا 11 واحد نان و غلات)، بر مبنای احتیاجهای یک فرد عادی است ولی می توان با کم کردن از میزان یک گروه از مواد غذایی، به همان میزان بر میزان گروه دیگر اضافه نمود. البته این تغییرات از جهات دیگر هم اهمیت دارند. مثلا باید به این نکته هم توجه داشت که قند میوه زودتر از قند غلات جذب می گردد و ترجیح در خصوص بیماران دیابتیک بر این است که قند به صورت تدریجی جذب گردد و افزایش میوه و کاهش غلات در رژیم غذایی می تواند تعادل آن را به هم بزند. بنابراین توصیه ما به افراد این است که حتی المقدور از رژیم غذایی متعادل پیروی نمایند. ما در خصوص بیماران دیابتی میوه ای به نام میوه ممنوعه نداریم. میزان مصرف را محدود می کنیم ولی ممنوعیت مصرف آن را به علت اینکه هم از لحاظ فیزیولوژیک و هم از لحاظ روانی بر بیمار تاثیر منفی می گذارد، رد می کنیم.

منبع:www.salamat.com

منبع: راسخون