تاثیر شخصیت افراد در نحوه رانندگی - آناسی

به گزارش خبرنگاران از ایسنا، تصادفات جاده ای در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه یک مشکل مهم و یکی از علل اصلی مرگ در دنیا است. این فاجعه پیامدهای مالی و هزینه های بسیار زیادی به دنبال دارد. بر اساس آخرین گزارش دنیای شرایط ایمنی راه ها که توسط سازمان دنیای بهداشت منتشر شده است، مرگ های ناشی از سوانح ترافیکی سال 2016 در ایران حدود 15 هزار نفر برآورد شده است.

عامل انسانی در بیشتر حوادث ترافیکی نقش کلیدی دارد و خشونت و رفتارهای تهاجمی راننده، به عنوان عامل اصلی خطر است. این رفتارها به صورت غیرمستقیم پیش بینی نماینده تصادفات هستند.

بعضی مطالعات نشان داده که رفتارهای راننده می تواند تحت تاثیر ویژگی های شخصیتی او قرار گیرد و ویژگی های شخصیتی می تواند در رانندگی فرد موثر باشد.

به اعتقاد روان شناسان شخصیت انسان از پنج ویژگی اصلی تشکیل شده است. این پنج ویژگی شامل؛ برون گرایی، موافق بودن، پذیرا بودن، وظیفه شناسی و روان رنجوری هستند.

افرادی که میزان شاخص برون گرایی در آن ها زیاد است، افرادی خوش مشرب و اجتماعی هستند که از ارتباطات و دورهمی های اجتماعی و شلوغ لذت می برند.

افرادی که شاخص موافق بودن آن ها بالاست، به خوبی با بقیه مشارکت و همکاری می نمایند و حاضرند در مواقع معین از احتیاجهای خودشان کوتاه بیایند.

افرادی که شاخص وظیفه شناسی آن ها بالایی دارند، به تک تک مراحل مسئولیت وظایفشان دقت می نمایند.

افرادی که شاخص پذیرا بودن در آن ها بالاست، خلاقیت بیشتری دارند و دارای روحیه ای ماجراجود و تجربه گرا هستند.

شاخص روان رنجوری نیز شامل احساس غم و اندوه، دمدمی مزاج بودن و نداشتن ثبات احساسی است. این افراد راحت تر و سریع تر از سایرین عصبی و یا غمگین می شوند و احساسات منفی را تجربه می نمایند.

از آن جا که در ایران، ارتباط میزان خشونت و صفات شخصیتی رانندگان تقریبا ناشناخته است، پژوهشگران با انجام مطالعه ای این میزان رفتارهای خشونت آمیز رانندگان و ارتباط آن با صفات شخصیتی آن ها را آنالیز کردند.

حمید سوری و ترانه یوسفی؛ پژوهشگران مرکز تحقیقات ارتقای ایمنی و پیشگیری از مصدومیت های دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، پژوهشگرانی بودند که در انجام این مطالعه مشارکت داشتند.

اطلاعات مورد احتیاج این مطالعه در بازه زمانی شهریور تا دی ماه 1397 با استفاده از پرسش نامه جمع آوری شد. در این پرسش نامه، اطلاعات جمعیت شناختی افراد و بروز خشونت، مورد آنالیز نهاده شد. همچنین صفات شخصیتی افراد نیز با استفاده از پرسش نامه شخصیتی نئوفرم، ارزیابی شد.

سوالات بروز خشونت شامل: عصبانی شدن از عدم توجه سایر رانندگان به علائم شما، تعقیب سایر رانندگان، بافاصله کم پشت سر سایر رانندگان جهت ترساندن آن ها رانندگی کردن، اعتراض با حرکات دست، با صدای بلند بدوبیراه گفتن، زبان یا شکلک برای سایر رانندگان درآوردن، استفاده از نوربالا در شب برای اذیت سایر رانندگان، عصبی شدن از گیر افتادن در ترافیک یا گیر افتادن پشت راننده ای که آهسته رانندگی می نماید، انتقام از سایر رانندگانی که شما را عصبانی نموده اند، عبور از چراغ قرمز، ترمز کردن وقتی راننده دیگری با فاصله نزدیک پشت سر شما رانندگی می نماید، تغییر راستا ناگهانی بدون راهنما، بسیار نزدیک شدن به خودروی جلویی، بوق زدن برای راننده ای که شما را عصبانی نموده، پیاده شدن از ماشین و گلاویز شدن با سایر رانندگان، کورس گذاشتن با سایر رانندگان، عبور از شانه جاده در زمان ترافیک، بحث و مجادله با سایر رانندگان بر سر جای پارک، رانندگی با سرعت بیش ازحد مجاز و زیر پا گذاشتن قوانین هدایت و رانندگی در صورت اطمینان از عدم جریمه شدن؛ بود.

در این پژوهش، از رانندگان وسایل نقلیه موتوری مختلف در پایانه های تاکسی رانی، اتوبوس رانی و بعضی خیابان های مناطق آزادی، تهران پارس، پونک، میدان آرژانتین و تجریش در شهر تهران، خواسته شد تا پرسش نامه تحقیق را تکمیل نمایند. سپس داده های به دست آمده از این مطالعه با استفاده از روش های آماری، تحلیل شد.

در این مطالعه 312 نفر شرکت کردند و به طور کلی 87.3 درصد از شرکت نمایندگان مرد و 12.7 درصد زن بودند. بیشترین گروه سنی، رانندگان بالای 46 سال بودند و میانگین سنی شرکت نمایندگان 42 سال بود. نوع وسیله نقلیه آن ها 68.2 درصد سواری، 5.2 درصد وانت، 17.9 درصد اتوبوس، 2.3 درصد مینی بوس و 6.4 درصد موتورسیکلت بود.

بیشترین ویژگی شخصیتی در بین رانندگان، وظیفه شناسی با میزان 30.2 درصد و پس از آن شاخص برون گرایی با 21.2 درصد بود. همچنین ویژگی شخصیت پذیرا بودن، کم ترین ویژگی شخصیتی در رانندگان بود (13.2 درصد).

یافته های این مطالعه نشان داد که موارد عصبی شدن از گیر افتادن در ترافیک یا گیر افتادن پشت راننده ای که آهسته رانندگی می نماید(2.75 درصد)، بوق زدن برای راننده ای که شما را عصبانی نموده (2.56 درصد) و اعتراض با حرکات دست به رانندگانی که موقع رانندگی شمارا عصبانی می نمایند (2.45 درصد)، بیشترین میانگین خشونت و موارد زبان یا شکلک درآوردن برای سایر رانندگان (1.42 درصد) و عبور از چراغ قرمز (01.45 درصد) کمترین میانگین خشونت را داشتند.

در این پژوهش؛ بین میزان خشونت و صفات شخصیتی روان رنجوری، ارتباط معنادار وجود داشت و ارتباطی بین خشونت با سایر ویژگی های شخصیتی دیده نشد.

پژوهشگران این مطالعه با توجه به نتایج به دست آمده می گویند: می توان استدلال کرد که افراد دارای صفات شخصیتی روان رنجوری به دلیل مستعد ابتلا بودن به استرس بالا، پایین بودن پایداری احساسی، به طور ناگهانی، راحت تر و سریع تر از سایر گروه های شخصیتی عصبی و خشمگین می شوند و رفتارهای خشونت آمیز بیشتری را نیز در حین رانندگی از خود بروز می دهند.

به گفته این محققان؛ توانایی درک و پیش بینی رفتار رانندگان در بهبود ایمنی راه های جاده ای لازم است. همچنین می تواند اطلاعات مفیدی برای مداخلات ایمنی جاده ای در میان کاربران جاده در ایران ارائه کند. سیاست های مدیریت ایمنی ترافیک و برنامه ها می تواند به وسیله شناخت شخصیت ها و نقش آن ها در رفتار رانندگی مؤثرتر واقع شوند.

همچنین اقدامات ایمنی جاده ای باید راننده هایی را که بیشتر در معرض رفتارهای نامطلوب رانندگی قرار دارند، هدف قرار دهد.

یافته های این مطالعه؛ پاییز امسال به صورت مقاله علمی پژوهشی با عنوان آنالیز ارتباط بین میزان خشونت در رانندگی و صفات شخصیتی بین رانندگان شهر تهران در مجله تخصصی اپیدمیولوژی ایران، منتشر شده است.