روزی که پرچم ایران 3 رنگ شد - آناسی

29 شعبان سال 1325 قمری متمم قانون اساسی مشروطه ایران امضاء شد. این متمم خودش اصول بسیار مهمی داشت و یکی از اصولش هم شرایط پرچم ایران بود.

قانون اساسی مشروطه 51 اصل داشت و با عجله تنظیم شده بود و، چون بیش تر درباره وظایف مجلس شورای ملی بود به نظامنامه معروف بود. این قانون را مظفرالدین شاه قاجار امضا کرد و چند روز بعد مُرد.

سال بعد با حوصله و دقت بیش تر یک متمم با 107 اصل توسط مجلس شورای ملی تهیه و تصویب شد تا حقوق و تکالیف دوطرفه ملت و حکومت تعیین شود و قانون اساسی مشروطه تکمیل تر شود. این متمم اصول تعیین کننده و مهمی داشت و البته، چون در اصل هشتم آن نوشته بود: اهالی مملکت ایران در مقابل قانون دولتی متساوی الحقوق خواهند بود محمدعلی شاه قاجار آن را امضاء نمی کرد.

معلوم است که نمی توانست بپذیرد خودش با به قول خودش رعایایش در برابر قانون مساوی باشند. در مجلس اعتراض و تحصن شد و بیرون مجلس تجمع و تعطیلی عمومی شد تا بالاخره شاه قاجار متمم را امضاء کرد.

از همان موقع و طبق اصول این متمم مذهب رسمی ایران اسلام و طریقه حقه جعفریه اثنی عشریه شد و قرار شد حداقل 5 نفر مجتهد طراز اول بر مصوبات مجلس نظارت کنند و طهران پایتخت شد و پرچم ایران هم 3 رنگ شد. قبل از آن پرچم ایران چگونه بود؟

در ادوار مختلف تاریخی، پرچم ایران مدام تغییر کرده است. تا این که در زمان ناصرالدین قاجار، پرچمی با نوار های باریک سبز و قرمز یکی از پرچم های رسمی ایران بود. در واقع آن روزگار ایران چند پرچم داشت برای امور رسمی و نظامی و تشریفاتی و اداری و تجاری و دیپلماتیک.

پرچم 3 رنگ دوره ناصری هم مانند اغلب پرچم های مرسوم آن دوره نشان شیر و خورشید داشت و این شیر و خورشید نشانی بود که احتمالا از قرن نهم هجری شمسی برای استفاده در پرچم های ایران نزد سلسله های پادشاهی مختلف محبوب شده بود؛ فتحعلی شاه قاجار نیز یک شمشیر داده بود دست شیر!

گفته می شود پرچم 3 رنگ ایران در حقیقت یادگاری از دوران امیرکبیر است که دستور داده پرچم ایران مستطیل باشد و سفید باشد با دو نوار باریک سبز در بالا و سرخ در پایین. با این حال در همان عهد ناصری و پس از آن در دوره مظفری ایران همچنان پرچم واحدی نداشت.

همین موضوع، گاهی دردسرساز می شد و یک نمونه این که ناصرالدین قاجار وقتی می خواست به سفر فرنگ برود، بریتانیا نمی دانست چه پرچمی برای استقبال از وی به اهتزار درآورد و کلی با سفارتش در طهران مکاتبه کرد تا بالاخره مشکل حل شد.

در دوره قاجار گاهی برای موقعیت ها یا کاربرد های مختلف، پرچم هایی با رنگ های متفاوت و حتی با شمایل جدید استفاده می شد. این هم گزارش ژنرال انریکو آندرئینی افسر ایتالیایی که در خدمت دولت ایران بود؛ درباره پرچم های تازه نیروی دریایی عهد ناصری: اینک دولت ایران یک پرچم دریایی به شرح زیر انتخاب کرده است: پرچم تجارت؛ سفید با نوار های قرمز و سبز در بالا و پایین پرچم و نوار قرمزی در وسط.

پرچم جنگ؛ با همان طرح و شیر زردرنگ ایستاده ای در وسط در حالی که شمشیری در یک پنجه و خورشیدی در پشت دارد. پرچم شاهی؛ شبیه پرچم جنگ به اضافهٔ تاج سلطنتی میان شیر و تیرک و زیر آن اسم شاه که اطراف آن را دو شاخه غار [برگ بو]و بلوط گرفته اند.

چند پرچمی در ایران رواج داشت تا این که مشروطه خواهان دیدند این طوری نمی شود و باید یک پرچم تعیین داشته باشد این مملکت. این طوری شد که در اصل پنجم متمم قانون اساسی مشروطه نوشتند: الوان رسمی بیرق ایران سبز و سفید و سرخ و علامت شیر و خورشید است.

رنگ های پرچم رسمی ایران نیز در آن دوره چنین تعبیر شد: سبز به نشانه دین اسلام و مذهب تشیع، سفید به نشانه آرامش و صلح طلبی و سرخ به نشانه رشادت ایرانیان و همچنین خون شهیدان ایران برای حفظ اقتدار و استقلال کشور.

از همان موقع پرچم های مستطیل جای پرچم های مثلثی را گرفت و واژه پرچم نیز به جای بیرق و درفش و عَلَم در مکاتبات و زبان روزمره رواج یافت. البته شرایط رنگ ها و این که عمودی یا افقی باشند یا پهنای نوار های رنگی چقدر باشد در این قانون ذکر نشده بود، ولی متمم قانون اساسی بالاخره تکلیف پرچم ایران را روشن کرد و از آن روز ایران از چند پرچمی نجات یافت.

در دوره پهلوی اول نیز پرچم ایران با تغییرات اندکی همان پرچم قبلی بود تا این که در سال 1336 استاندارد جدیدی برای ابعاد و اندازه های پرچم تعیین شد. در دوره پهلوی دوم برای مدتی ایران دوباره بازگشت به دوران قجر! و 3 پرچم داشت برای امور مختلف اداری و تشریفاتی و رسمی.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی پرچم 3 رنگ ایران شکل آرمانی خود را یافت؛ نام نامی الله بر آن نقش بست و پرچم ایران نامدار شد در جهان. واژه الله در پرچم ایران به گونه ای طراحی شده است که عبارت لااله الاالله را هم تداعی می کند و علاوه بر آن 22 الله اکبر با خط بنایی یعنی همان خطی که الله اکبر را بر مناره های مساجد نقش می کنند در مرز نوار های سفید و قرمز پرچم تکرار شده است به نشانه پیروزی انقلاب اسلامی در 22 بهمن.

شاید خیلی ها ندانند، اما حالا برای پرچم ایران استاندارد های دقیقی از نظر کیفیت طراحی، رنگ، نسبت طول و عرض، ابعاد و حتی جنس پارچه توسط سازمان ملی استاندارد ایران تعریف شده است تا این پرچم 3 رنگ پرافتخار یگانه باشد؛ همان طور که یگانه شده است در تاریخ این مرز و بوم.

درفش کاویانی

هخامنشیان

درفش کوروش

فروهر آراسته شده به سه رنگ سبز، سفید، قرمز به جا مانده از دوران هخامنشیان

درفش اشکانیان با خورشید آراسته می شده است

درفش کاویانی در دوران ساسانیان هم مطرح بوده است

رنگ سیاه نماد پیروان ابومسلم خراسانی

رنگ سرخ نماد پیروان بابک خرم دین

غزنویان

سلجوقیان

تیموریان

مهم ترین و اصلی ترین پرچم دوران صفویه (نشان شیر و خورشید برای اولین بار به طور رسمی از اینجا وارد پرچم ایران شد.)

پرچم شاه اسماعیل

پرچم شاه طهماسب

یکی از پرچم های افشاریان

پرچم زندیان

پرچم آقامحمدخان

پرچم محمدشاه

پرچم ایران در زمان امیرکبیر

پرچم ایران در دوران مشروطیت

پرچم ایران در دوران پهلوی

پرچم جمهوری اسلامی ایران

منبع: اقتصادنیوز/ ایسنا

منبع: فرادید